jueves, 18 de marzo de 2010

Morte súbita en deportistas.

Entre 15 e 20 deportistas falecen en España cada ano por morte súbita relacionada maioritariamente con problemas cardiovasculares
A morte súbita dunha persoa nova e aparentemente sa é un feito que produce un gran impacto social e familiar, sobre todo se ten lugar durante a práctica deportiva.
Son moitos os casos de morte súbita no terreo de xogo. O fútbol en concreto está presente na maioría de estatísticas como un dos deportes nos que ocorren máis mortes deste tipo. Un 90% das causas son ata agora diagnosticables a través de probas ou dos historiais clínicos. Pero aínda hai moitos casos que, a pesar de revisións completas, escápanse do previsto.
En xeral, a incidencia de morte súbita durante a actividade deportiva é escasa e varía segundo o país e o deporte practicado. En deportistas de competición das high schools americanas estímase ao redor de 1 caso entre 200.000 ao ano, mentres que en corredores de maratón a incidencia é de 1 por 50.000 e en joggers de 1 por 15.000 practicantes ao ano. En España calcúlase que máis de 12 millóns de persoas practican deporte, con máis de 6 millóns de deportistas federados. Non hai datos concluíntes sobre os casos de morte súbita asociada ao deporte no noso país. Segundo os datos da Mutualidad Xeral Deportiva, entre 1994 e 1997 producíronse 191 falecementos, a maioría de orixe traumática e só 21 (10,9%) de causa cardíaca.
Actualmente a Federación Española de Medicamento do Deporte está deseñando un Rexistro Nacional de morte Accidental e Súbita no Deportista (MASD) que indubidablemente terá un valor extraordinario para coñecer a incidencia e causas reais deste proceso entre os deportistas do noso medio. Dentro das causas que provocan morte súbita entre os deportistas, a patoloxía cardiovascular é a máis frecuente, do mesmo xeito que na morte súbita non asociada ao deporte. En practicantes de maior idade predomina a enfermidade ateromatosa coronaria, mentres que nos máis novos destacan as cardiopatías de orixe congénito. Publicáronse diversas series de morte súbita asociada ao deporte que difiren en canto á poboación estudada e ao método de estudo. Unha das máis interesantes é unha serie española procedente do medio forense, que revisa os casos ocorridos en España desde 1995 ata o 2001. No estudo recolléronse 61 casos de morte súbita nunha idade comprendida entre os 11 e os 65 anos, sendo 59 deles homes e 2 mulleres.
Os deportes máis frecuentemente implicados foron ciclismo (21), fútbol (13) e ximnasia (5). As causas máis habituais de morte nestes pacientes foron a enfermidade ateromatosa coronaria en 25 casos (40,9%) e a maioría maiores de 30 anos, miocardiopatía arritmogénica en 10 (16,3%), miocardiopatía hipertrófica en 4 (6,5%) e a hipertrofia ventricular esquerda idiopática en 3 (4,9%). En 10 casos, todos menores de 30 anos, a orixe da morte foi indeterminado. En 16 casos existían antecedentes patológicos e en 3 diagnosticouse a enfermidade que provocou o falecemento. Estes datos revelan que as principais causas de morte súbita identificables en deportistas menores de 30 anos son a miocardiopatía arritmogénica e a hipertrofia ventricular esquerda grave aínda que un 30 % son inexplicables.

Na cima da negra estatística da morte súbita atópanse o fútbol e o ciclismo. É probable que o maior número de casos sexa debido a que son algúns dos deportes máis practicados, aínda que hai que ter en conta que, sobre todo o ciclismo, é un deporte que esixe un alto nivel de esforzo e no que se atopa bastante estendido o uso de sustancias non autorizadas (dopaxe). A alarma neste deporte saltou en 1965 cando o británico Tom Simpson faleceu de forma fulminante cando ascendía o Mont Ventoux, no Tour de Francia. Posteriormente comprobouse que Simpson sufriu un ataque ao corazón como consecuencia das sustancias dopantes que tomara horas antes. A este caso seguíronlle outros como o do ciclista italiano Denis Zanette e o do francés Fabrice Salanson, ambos os falecidos no 2003.
O fútbol é outro dos deportes cun maior número de casos. O 26 de xuño do 2003 na Copa das Confederacións xogada en Francia, as cámaras de televisión captaron como se esborrallou o camerunés Marc-Vivien Foe, que faleceu nos vestiarios. En 2004, outros dous xogadores correron a mesma sorte, o xogador do Benfica Miklos Feher e o defensa brasileiro Serginho, do Sao Caetano. Nas distintas series publicadas, os deportes máis relacionados coa morte súbita varían segundo os países. Nas americanas, os deportes de maior risco son o baloncesto e o fútbol americano, co 68 e o 76% dos casos, respectivamente.
Nunha serie forense irlandesa, o deporte que máis casos de morte súbita produciu foi o golf, cun 31% e o fútbol gaélico co 21,5%, mentres que nun estudo italiano, con 49 casos rexistrados, o deporte máis frecuentemente implicado foi o fútbol con 22 casos (44,8%), seguido a distancia polo baloncesto con 5 casos (10,2%), a natación con 4 casos, e o ciclismo con 3 casos. Na serie española, o fútbol estivo asociado a un gran número de casos (21,3% do total e o 33,3% nos menores de 35 anos) pero o deporte máis asociado a matar súbita foi o ciclismo, responsable do 34,4% dos falecementos.
Propúxose unha clasificación dos deportes, con vistas ao risco cardiovascular e morte súbita que poden comportar, de acordo cos seus compoñentes estático e dinámico. Os exercicios dinámicos producen gran consumo de osíxeno e sobrecarga de volume. Pola contra, nos exercicios estáticos o máis característico é o gran aumento da presión arterial e a sobrecarga de presión no corazón. A maioría dos deportes asociados a morte súbita teñen un compoñente dinámico alto e estático moderado ou alto.

No hay comentarios:

Publicar un comentario